ستاره شناسی و خورشید

مقاله ستاره شناسی و خورشید در 96 صفحه word قابل ویرایش با فرمت doc

ستاره شناسی و خورشید

مقدمه

در دوران باستان،‌ یونانی‌ها، ستاره‌شناسی را «ملكه‌ی دانش‌ها» ‌می‌نامیدند. ستاره‌شناسی مسلماً‌ قدیمیترین دانش‌هاست. حتی قبل از آنكه ستاره‌شناسی به صورت دانشی واقعی در آید، انسانهای دوران باستان شیفته‌ی دیدنیهای آسمان بودند و خورشید و ماه را خدایان روز و شب می‌دانستند. انسان به زودی دریافت كه می‌تواند از خورشید، ماه و حتی ستارگان برای اندازه‌گیری زمان استفاده كند، زیرا این اجرام با گذشت زمان در پهنه‌ی آسمان با نظمی شبیه به حركت عقربه‌های ساعت از جایی به جای دیگر می‌روند. مصریها و بابلیها 2600 سال قبل از میلاد، مصریان اهرام سنگی و چند صد سال قبل از آن بابلیان «زیگورت»‌های خشت چین خود بنا نهادند، ولی آنها پیش از این، اندازه‌گیری طول فصلها با استفاده از خورشید و ستارگان انجام می‌دادند. همچنین مصریان كشف كرده بودند كه با مشاهده‌ی دقیق طلوع ستارة‌ درخشان شعرای یمانی در آسمان صبحگاه می‌توانند زمان طغیان سالانة‌ رود نیل را پیش‌بینی كنند، زیرا این امر در تقویم كشاورزی آنها مهمترین رویداد شمرده می‌شد. تا این زمان مصریان در مساحی نیز خبره شده بودند و توانستند با استفاده از ستارگان صورت فلكی دب اكبر (خرس بزرگ)، چهار ضلع هرم بزرگ را دقیقاً‌ در جهت شمال، جنوب، شرق و غرب بنا نهند.

مصریان خورشید را «رغ» ‌(خدای خورشید) می‌نامیدند. از آنجا كه گرما و نور خورشید به زمین حیات می‌بخشد. لذا خورشید مهمترین خدای آنان شد. آنها اعتقاد داشتند كه خدای بزرگ، خورشید هر روز به هنگام طلوع با سوار شدن در قایقی كه بر پشت الهة آسمان موسوم به «نوت» ‌قرار دارد، از پهنة ‌اقیانوس می‌گذرد. همچنین فكر می‌كردند كه خورشید به هنگام غروب كه در زیر فرو می‌رود، حركت خود را در دنیای تاریك زیر آسمان ادامه می‌دهد.

در طی شب كاهنان معابد با هراس از اینكه ممكن است خورشید تا ابد از زمین دور شود، برای بازگشت آن به دعا می‌پرداختند. آنگاه به هنگام طلوع خورشید، كه به معنی استجابت دعای آنان بود، برای ستایش خدای خورشید سرود مذهبی می‌خواندند. به اعتقاد مصریان ماه نیز خدای دیگری است كه سوار بر قایق پشت «نوت» در آسمان حركت می‌كند. در كنده‌كاریهای، معابد و الواح و نقاشیهای روی تابوت اجسام مومیایی شده كه در موزه‌ها موجودند می‌توان شواهدی بر این اعتقادات و از جمله قایق ستارگان به دست آورد.

خورشید ما به عنوان یك ستاره

خورشید، یا ستارة‌ ما فقط یكی از میلیونها ستارة ‌عضو كهكشان ما یعنی كهكشان راه شیری است. و تنها یكی از میلیاردها ستارة ‌موجود در كل كیهان است.

در مقایسه با ستارگان دیگر، خورشید ما جرم متوسطی دارد. با این حال، برای ما ساكنان زمینی جالبترین و مهمترین شی موجود در آسمان است. زیرا نور و حرارت آن بر تمام فعالیتهای روزانه‌ی ما تسلط دارد. بدون دریافت انرژی از نیروگاه دائمی خورشید، زندگی در روی زمین امكان‌پذیر نیست. فاصلة‌ متوسط زمین از خورشید برابر با 148800000 كیلومتر است. با وجود این همه فاصله در هر كیلومتر مربع از سطح زمین انرژی معادل 1950000 اسب بخار از سطح خورشید دریافت می‌شود. ولی این مقدار انرژی فقط كسر كوچكی از كل انرژی تابش خورشید است كه تمام جهات در فضا پخش می‌شود اگر می‌توانستیم از تمام انرژی كه خورشید بر منطقه‌ای از سطح زمین به مساحت چند مایل یا كیلومتر مربع می‌تابد بهره‌برداری كنیم آنگاه انرژی حاصل

آسمان در هر فصل چگونه تغییر می‌كند

آسمان مانند ساعت و تقویم است و با تغییر ساعت در شب، و فصل در سال، تغییر پیدا می‌كند در ساعت 10 شب ماه دی (زمستان) ‌بخش چهارگوش صورت فلكی دب اكبر طوری قرار می‌گیرد كه در سمت راست ستاره‌ی قطبی واقع می‌شود. ولی سه ماه بعد (بهار) ‌دب اكبر در همان موقع شب، دقیقاً‌ در بالای ستاره‌ی قطبی واقع می‌شود و صورت فلكی ذات الكرسی كه به شكل w یا M است در پشت آن قرار می‌گیرد. در ساعت 10 بعد از ظهر تیرماه (تابستان) ‌دب اكبر به سمت چپ ستاره‌ی قطبی می‌رود. در ساعت 10 شبهای مهرماه یا اوایل پاییز، این هفت ستاره‌ به افق شمالی می‌روند و به جای آن ذات الكرسی در افق بالای آسمان به خوبی نمایان است و می‌توان آن را به عنوان راهنما در نظر گرفت و سه ماه بعد دور از نور تكرار می‌شود.

(تابلوهای راهنمای بهار)

شناسایی ستاره‌‌ها و صور فلكی بهار را می‌توان از صورت فلكی دب اكبر یا خرس بزرگ آغاز كرد كه به صورت بسیار واضحی در غروب شبهای بهار در بالای افق آسمان شمالی پیدا است. هفت ستاره‌ از اعضای اصلی این صورت فلكی هستند. در سمت مقابل ستاره‌ قطبی، پنج ستاره‌ دبلیو (w) شكل ، صورت فلكی ذات الكرسی را تشكیل می‌دهند. ستارة قطبی ستاره‌‌ای با درخشندگی متوسط است كه در مكانی به نسبت خالی از ستاره‌ در آسمان واقع شده این ستاره‌ به طور دقیق در قطب شمال آسمان قرار نگرفته بلكه به اندازه یك درجه (دو برابر قطر ماه) ‌از قطب شمال واقعی فاصله دارد.

شب هنگام كه نظاره‌گر آسمان هستیم متوجه می‌شویم كه با توجه به چرخشی زمین به دور محور خود، ستارگان پیدا قطبی هم به ظاهر بر گرد قطب شمال (ستارة قطبی) ‌در حال گردش هستند. حالا برمی‌گردیم به دب اكبر. اگر دو ستاره‌‌ی انتهایی یا ستاره‌‌های راهنمای دب اكبر را از جهت مخالف ستارة قطبی ادامه دهیم به صورت فلكی اسد می‌رسیم. این صورت فلكی به لحاظ شكل داس مانند و تعدادی از ستار‌گانش كه شباهتی به علامت سوال فارسی دارند و در واقع سر اسد یا شیر را می‌سازند، معروف است.

حالا دسته‌ی آبگردان دب اكبر را مد نظر قرار می‌دهیم. اگر این دسته را با توجه به انحنایش ادامه دهیم به یكی از ستاره‌‌های روشن آسمان به نام سماك رامح (نگهبان شمال) ‌می‌رسیم و اگر به همین ترتیب انحنا را ادامه دهیم به ستاره‌‌ی چشمك زن دیگری به نام سماك اعزل از صورت فلكی شنبله خواهیم رسید. باید توجه داشت كه ستارگان سماك اعزل و سماك رامح به همراه ستاره‌ قلب الاسرار از صورت فلكی اسد، مثلثی نسبتاً معروف را در آسمان تشكیل می‌دهند.

(تابلوهای راهنمای تابستان)

در شبهای تابستان سه ستاره‌ مثلثی متساوی الساقینی را در آسمان بالای سر تشكیل می‌دهند. اینها به ترتیب درخشندگی عبارتند از: نسر واقع، نسر طایر و دنب. نسر واقع پنجمین ستاره‌‌ی درخشان آسمان و نخستین ستاره‌‌ی درخشان است كه در شبهای ماه تیر و مرداد و بالای سر و به رنگ آبی سفید، همچون الماس می‌درخشد. دنب درخشنده‌ترین ستاره‌ در صورت فلكی دجاجه یاقو است ولی بهتر است صلیب شمالی خوانده شود. دنب در سد صلیب واقع شده نیمساز زاویه دنب، قاعده‌ی مثلثی كه از نسر واقع و نسر طایر تشكیل شده را قطع می‌نماید و به طرف ستاره‌ی درخشان قلب العقرب در نیم كره جنوبی ادامه می‌یابد. در تیرماه قلب العقوب با تاریك شدن هوا در آسمان ظاهر می‌شود. قلب العقرب بسیار باشكوه است و در ناحیه‌ی قلب صورت فلكی عقرب، جای گرفته است. خط اتصال دهنده‌ی نسر واقع به دنب، ما را به چهار گوش مربوط به اسب بالدار (فرس اعظم) راهنمایی می‌كند. این چهار ستاره‌ وقتی بالای سر قرار می‌گیرند، نشانگر فصل پاییزند. گذشته از مثلث تابستانی، آسمان فصل تابستان خالی از ستارگان بسیار درخشان و صورتهای فلكی معروف است باید دانست كه مثلث تابستان بر خلاف نامش در فصل پاییز هم در آسمان دیده می‌شود. (تابلوهای راهنمای پاییز) ‌رفته رفته با غروب مثلث تابستان در غرب، چهارگوش مربوط به اسب بالدار به صحنه می‌آید. این چهارگوش در ساعت 10 شب نیمة ‌دوم مهر ماه در آسمان، به بالای سر می‌رسد و 8 بعد از ظهر در نیمه‌ی دوم آبان ماه یا 6 بعداز ظهر آذرماه به فراز سر می‌رسد. چهار ستاره‌‌ی مستقر در چهار گوشه‌ی این شكل، چندان درخشان نیستند. آنها بخش بزرگی از آسمان را كه فاقد ستاره‌‌هایی قابل دید با چشم غیر مسلح است، می‌پوشانند. چهارگوش اسب بالدار، كلید راهنمایی برای پیدا كردن سایر ستارگان و صورتهای فلكی مجاور در این فصل از سال است. در قسمت شمالی چهار گوش، ستاره‌ی دنب و بخشی از مثلث تابستانی قابل دید می‌شود. در بین چهار گوش و ستاره‌‌ی قطبی، صورت فلكی دبلیو شكل (w) ذات الكرسی قرار می‌گیرد. همان طور كه در نمودار مشخص شده اگر دو ستاره‌ دست كم چهار گوش را ادامه دهید به ستاره‌‌ی انتهایی ذات الكرسی می‌رسیم كه امتداد آن به قطب و ستاره‌‌ی قطبی برخورد می‌نماید. بر عكس اگر ستاره‌‌ی قطبی را به ستاره‌‌ی انتهایی ذات الكرسی وصل كنید و امتداد بدهید به دو ستاره از ستاره‌‌های چهار گوش اسب بالدار می‌رسیم ودر واقع این صورت فلكی نمایان می‌شود خط وصل‌كننده دو ستاره‌‌ی دست راست چهارگوش یاد شده بیننده را به ستاره‌‌ی روشن فم الحوت از صورت فلكی حوت جنوبی راهنمایی می‌كند. اما این كار معمولاً‌ در نقاطی از كره زمین كه در عرضهای جغرافیایی میانه واقع‌اند دشوار است، چون صورت فلكی حوت متعلق به نیم كره‌ی جنوبی است و نزدیك به افق جنوب است.

(تابلوهای راهنمای زمستانی)‌

آسمان زمستان از نظر ستارگان درخشان نسبت به سایر فصلهای غنی‌تر است. در راس این زیبایی، درخشندگی الماس گونة شعرای یمانی یا شباهنگ است كه در نیمه‌ی شبهای اواسط دی ماه و یا در ساعت 10 بعد از ظهر اواسط بهمن ماه و یا در ساعت 8 بعد از ظهر اواسط اسفند ماه در آسمان تلألو خیره‌كننده‌ای دارد. موقعیت شعرای یمانی در تارك جنوبی مثلث زمستانی، متشكل از ستاره‌‌های درخشان دیگر یعنی قلب الاسد در بالا دست چپ و ابسط الجوزا در بالا و سمت راست است. ستاره‌‌ی ابسط الجوزا در صورت فلكی در قسمت بالا سمت چپ یك چهار وجهی زیبا قرار گرفته كه كار‌شناسایی آن را ساده می‌كند. در سمت پایین و دست راست چهار گوش حیار، ستاره‌ رجل حیار كه نسبت به ابسط الجوزا كمی درخشنده‌تر است، قرار دارد و دو ستاره‌‌ی كم‌نورتر، این چهار وجهی راه تكمیل می‌نماید در بخش میانی حیار در یك خطه كاملاً ‌متمایز، سه ستاره‌ قرار دارد كه كمربند حیار را تشكیل می‌دهد در بالا و سمت راست حیار ستاره‌ی شاخص دیگری به نام دبران (الدبران) ‌قرار دارد كه چشمان درخشان صورت فلكی ثور یا گاو را تشكیل می‌دهد. درخشندگی

برچسب ها : ستاره شناسی و خورشید , ستاره شناسی , خورشید , ستاره شناسی و خورشید , تحقیق ستاره شناسی و خورشید , مقاله ستاره شناسی و خورشید , تحقیق درمورد خورشید , مقاله بررسی خورشید , دانلود رایگان ستاره شناسی و خورشید , بررسی ستاره شناسی و خورشید , خورشید ما به عنوان یك ستاره , تابلوهای راهنمای بهار , تابلوهای راهنمای تابستان